Afganistan Cumhurbaşkanı Gani ülkeyi terketti

Afganistan’da radikal İslamcı Taliban güçlerinin önemli bir direnişle karşılaşmadan başkent Kabil’e girdiği bildirildi. Associated Press’e konuşan Afgan yetkililer Taliban militanlarının başkentteki Kalakan, Karabağ ve Paghman bölgelerine giriş yaptığını söyledi.

Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani’nin, saatler içerisinde istifa edip yönetimi devredeceği ve Taliban liderliğinde geçiş hükümeti kurulacağı belirtiliyordu. Kısa süre sonra da Gani’nin istifa ettiği haberi geldi. 

Afkanistan’ın askeri birliklerinin İran’a doğru hareket ettiği görüntüler sosyal medyada yer aldı. Taliban’dan yapılan açıklamada, örgütün kenti zorla ele geçirme planı olmadığı belirtilerek, “Hiçkimsenin hayatı, mülkü ve onuruna zarar verilmeyecek ve Kabillilerin hayatı tehlike altında olmayacak” denildi. Örgüt sözcüsü, kentin barış içinde teslim olması için hükümet tarafıyla temas halinde olduklarını açıkladı.

Öte yandan Afganistan’ın komşusu Pakistan’ın, ülkenin kuzeybatısındaki önemli bir sınır geçiş noktası olan Torkham sınırını kapattığı açıklandı. Pazar sabahı örgütün, Esed Abad ve Mezar-ı Şerif’in ardından Pakistan sınırındaki önemli bir sınır geçişi yakınlarında bulunan Nangarhar vilayetine bağlı Celalabad’ın kontrolünü de ele geçirdiği haberi gelmişti. Böylece örgüt, Kabil dışında hükümetin elinde kalan önemli kentlerin tamamında kontrolü istanbul escort sağlamıştı. 

Bir haftayı aşkın sürede ülke çapında gerçekleştirdiği saldırılarla büyük bir hızla ilerleyen Taliban, ABD’nin sınırlı hava desteğine rağmen hükümet güçlerini önemli oranda yenilgiye uğrattı. Ülkenin kuzeyini savunmak üzere görevlendirilen hükümete bağlı güçlerin de Özbekistan’a kaçtığı belirtiliyor. Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, Cumartesi günü televizyondan yaptığı halka sesleniş konuşmasında vatanı savunacağını, askeri güçlerin de harekete geçirildiğini duyurmuş, ülkede barış ve istikrarın sağlanması amacıyla siyasi sorumluların uluslararası ortaklar ile görüşmelerinin sürdüğünü de belirtmişti. Gani’nin oldukça yalnız kaldığı ve birkaç gün öncesine kadar müzakere halinde olduğu savaş lordlarının Taliban’a teslim olduğu ya da kaçtığı belirtiliyor.

Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Kabil’deki Alman Büyükelçiliği personelini mümkün olan en kısa sürede tahliye etmeyi planladıklarını açıkladı. Bild am Sonntag’a konuşan Maas, personelin güvenliğinin en öncelikli konu olduğunu vurguladı. Maas, “İnsanlarımızın Taliban’ın eline geçme riskini alamayız. Tüm senaryolar için hazırlıklıyız” ifadelerini kullandı. Bild am Sonntag, Pazartesi günü hava kuvvetlerine ait bir uçağın ülkedeki Alman vatandaşlarını çıkartmak için bölgeye gönderileceğini bildirdi. Afganistan’da halen 30 elçilik çalışanı ve aralarında yardım ve kalkınma kuruluşu çalışanlarının da bulunduğu 80 Alman vatandaşı daha bulunuyor.

Kabil’deki Türk Büyükelçiliği’nin sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda da, “Afganistan’dan ayrılma talebinde bulunan vatandaşlarımızın Büyükelçiliğimizle iletişime geçerek ivedilikle bilgi vermeleri rica olunur” denilerek bir telefon numarası paylaşıldı. Taliban’dan yapılan açıklamada, Kabil’in merkezinin güç kullanılarak ele geçirilmeyeceği duyuruldu. Reuters’a konuşan Doha’daki Taliban Sözcüsü, militanlara şehre girilmemesinin söylendiğini belirtti. Sözcü, “Kimseden intikam almak istemiyoruz. Hükümette ve orduda çalışan herkes affedilecek” dedi. Taliban yetkilisi, Afgan sivillere ülkelerinden kalma ve korku nedeniyle Afganistan’ı terk etmeme çağrısında da bulundu.

Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid, Kabil’in yoğun nüfusu nedeniyle çatışmalara girmeyeceklerini, başkent merkezini müzakereler yoluyla almak istediklerini ve Taliban mensuplarına kent merkezinin giriş noktalarında beklemeleri emri verdiklerini açıkladı. Mücahid, “İslam Emirliği, bütün savaşçılarına Kabil’in kapıları önünde durma ve şehre girme teşebbüsünde bulunmama emri veriyor. Hiç kimseden intikam alınmayacak. Askeri ve sivil alanda Kabil hükümetine hizmet etmiş olan herkes affedildi” dedi. İdam, recm ve hadım gibi cezaların mahkemelere bağlı olacağını söyleyen Mücahid, “Kadınların haklarına saygı göstereceğiz” açıklamasında bulundu.

Afganistan’da Taliban’ın başkent Kabil’e girdiği haberlerine rağmen, Cumhurbaşkanlığı’nın Twitter hesabından yayımlanan bir mesajda, durumun “kontrol altında” olduğu bildirildi. Mesajda, “Kabil’de aralıklarla silahla ateş ediliyor, Kabil’e saldırılmadı, ülkenin güvenlik ve savunma güçleri, kentin güvenliğini sağlamak için uluslararası ortaklarıyla birlikte çalışıyor, durum kontrol altında” denildi. CHP İstanbul Milletvekili eski diplomat Ünal Çeviköz, Twitter hesabından paylaştığı mesajda, Afganistan’daki gelişmelere değinerek “Askerlerimiz de artık en kısa zamanda çekilmeli” dedi.

ABD’nin Afganistan’dan çekilme kararı alması ve Afgan yönetiminin Taliban ile barış görüşmelerinin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından Taliban saldırıları hız kazandı. Taliban, hazirandan itibaren onlarca ilçeyi ele geçirdikten sonra kuşatmaya aldığı vilayet merkezlerine yöneldi. Afganistan-İran sınırındaki Nimruz vilayet merkezi Zaranc, Taliban’ın ele geçirdiği ilk vilayet merkezi oldu. Ardından çoğu kuzey ve güneyde olmak üzere 25 vilayet merkezinde Afgan güvenlik güçleri, Taliban’a karşı kontrolü kaybetti. Kabil yönetimi halen 9 vilayet merkezinde hakim durumdaydı.

Taliban, bu sabah başkent Kabil’e saldırılarını hızlandırdı ve pek çok yönden şehre girmeye başladı. ABD istihbaratı, iki gün önce Taliban’ın Kabil’i kuşatma ihtimaline ilişkin bir rapor yayınlamıştı. Raporda, Kabil’in bir ay içinde kuşatılabileceği belirtilmişti. Çatışmaların son aylarda yoğunlaşması sivil kayıplarını ve göçleri artırdı. Birleşmiş Milletlere (BM) göre, 2021’in ilk yarısında 1659 sivil hayatını kaybederken son bir ayda 1000’den fazla sivil yaşamını yitirdi. Afganistan Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu, mayıs başından ağustosa kadar yaklaşık 1 milyon sivilin evlerinden olduğunu açıkladı. BM, 18 milyon Afgan’ın insani yardıma ihtiyaç duyduğunu bildiriyor. 20 yıldır Afganistan’da bulunan ABD ve NATO’ya bağlı birlikler ülkeden çekilmelerini tamamlamak üzere.