Yemen’deki insani k-riz 2020 yılında daha da derinleşti

Birleşmiş Milletler (BM) ve insani yardım kuruluşları da 2020 yılında maddi yetersizlik, finansman eksikliği gibi sebeplerden ötürü Yemen’e yeterince yardım edemedi. Ülkede savaş koşulları, siyasi sorunlar ekonomik durum nedeniyle ağırlaşan insani kriz, K-ovid-19 s-alg-ını sonrasında daha da derinleşti.

Yemen’de dünyanın en büyük insani k-rizlerinden biri yaşanırken, ülkedeki durum 2020 yılında iç savaş, k-ıtlık ve yeni tip koronavirüs (Kovid-19) nedeniyle daha da k-ötüye gitti. Yemen’deki insani k-riz 2020 yılında daha da derinleşti Ülkede Husilerin 2014 yılında başkent Sana’yı ele geçirmesiyle başlayan iç savaş nedeniyle Yemen halkının yaşadığı insani k-riz, 2020 yılında k-ritik boyutlara ulaştı.

Birleşmiş Milletler (BM) ve insani yardım kuruluşları da 2020 yılında maddi yetersizlik, finansman eksikliği gibi sebeplerden ötürü Yemen’e yeterince yardım edemedi. Ülkede savaş koşulları, siyasi sorunlar ekonomik durum nedeniyle ağırlaşan insani kriz, K-ovid-19 s-alg-ını sonrasında daha da derinleşti.

– İnsani yardımlarda büyük bir gerileme görüldü

Yemen’e yönelik insani yardımlarda 2020 yılında büyük bir gerileme görülürken, BM’ye bağlı faaliyet gösteren Dünya Gıda Programının (WFP), Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonunun (UNICEF) mali kaynaklarında daralma yaşandı.

Planlamalara göre ülkedeki insani yardım faaliyetleri için 2020 yılında 3 milyar 200 milyon dolara ihtiyaç duyulurken, Yemen’deki BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisinden (OCHA) aralık ayında yapılan yazılı açıklamada bu rakamın 1 milyar 650 milyon dolarda kaldığı belirtildi.

BM’den eylül ayında yapılan açıklamada da Yemen’de 300’den fazla sağlık merkezince yürütülen gıda ve sağlık yardımlarının azaltıldığı ve 45 yardım programından 15’inin durdurulduğu kaydedildi.

– Gıda krizi en kötü durumda

Ülkede 2020 yılında çatışmaların artması ve insani yardımların zayıflaması nedeniyle açlık ve yetersiz beslenme sorunu görülmemiş boyutlara ulaştı.

WFP, DSÖ ve UNICEF’in aralık ayında yaptıkları açıklamalarda, Yemen’deki kıtlık felaketini önleme ihtimalinin her geçen gün azaldığı ifade edildi.

Üç kuruluşun akut yetersiz beslenme konusundaki son araştırmasına göre, 2020’de Yemen’in güneyindeki yetersiz beslenme vakalarında yaklaşık yüzde 10’luk bir artış oldu.

Dördüncü derecede yetersiz beslenmeden muzdarip Yemenlilerin sayısının 2021’in ilk yarısında 5 milyona çıkmasının beklendiği bilgisine yer verilen açıklamada, ülkenin yarıdan fazlasının yetersiz beslenme kriziyle karşı karşıya olduğu vurgulandı.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ise Yemen için acilen harekete geçilmediği takdirde, yetersiz beslenme nedeniyle milyonlarca kişinin ölümüyle sonuçlanacak bir felaket konusunda uyardı.

– Kovid-19 salgınının etkileri

Yemen’den yapılan son açıklamalara göre, Kovid-19 nedeniyle 2 bin 101 kişinin hastalandığı ve 610 can kaybının olduğu belirtilirken, salgın ülke ekonomisi üzerinde de ciddi olumsuz sonuçlar doğurdu.

Virüs salgınıyla ilgili verilerin Husilerin kontrolündeki bölgeleri kapsamadığı Yemen’de, BM raporlarına göre virüs testi yapılamadığı için gerçek tablonun açıklanan sayılardan daha kötü olduğuna dikkat çekildi.

Sağlık hizmetlerinin yetersizliğine işaret edilen BM raporlarında, Yemen’de “vaka sayılarına kıyasla ölüm oranının en yüksek seviyede” olduğu vurgulandı.

Ülkede birçok kişi salgın nedeniyle işini kaybederken, yurt dışındaki Yemenlilerin ülkeye gönderdikleri paralarda da ciddi azalma oldu.

İnsani yardım kuruluşu Oxfam, yurt dışındaki Yemenlilerden gelen gelirlerin 2020’nin ilk dört ayında yüzde 80 düştüğünü, özellikle Körfez ülkelerinde çalışan Yemenlilerin gelirlerinin çeşitli nedenlerle azaldığını duyurdu.

– Para birimi değer kaybetti

Yemen para birimi, ABD doları karşısında 2020 yılında tarihinin en düşük seviyesine geriledi. Aralık ayı başında bir dolar 900 Yemen riyalinden işlem gördü.

BM raporlarına göre, Yemen riyali bu yıl değerinin “dörtte birinden fazlasını” kaybederken, bu durum ülke enflasyonunda ciddi bir artışa neden oldu.

Yeni hükümetin 18 Aralık’ta kurulmasıyla birlikte para biriminde kısmi bir yükseliş kaydedilirken, bir dolar yaklaşık 700 Yemen riyali seviyesine geldi. Yine de piyasaların istikrar arayışı nedeniyle fiyat enflasyonu sürüyor.

– İç savaşın devam etmesi en çok sivilleri etkiliyor

Yemen’de 6 yıldır devam eden iç savaşın bitmesi konusunda ilerleme kaydedilememesi durumunda 2021 yılının da kötü geçmesi bekleniyor.

Komşu ülke Suudi Arabistan öncülüğündeki Arap ittifakının desteklediği meşru hükümet ile İran destekli Husilerin yanı sıra ayrılıkçı Güney Geçiş Konseyi arasındaki çatışmaları sona erdirmeye çalışan BM, müzakereler yoluyla çözüm sağlanması için yıllardır çabalıyor.

BM raporlarına göre, Yemen’de yaklaşık 30 milyonluk nüfusun yüzde 80’i yardıma muhtaç durumda ve dünyanın en kötü insani krizi yaşanıyor.

UNICEF’in kasım ayı sonunda yaptığı açıklamada 12 milyon çocuğun acil yardıma ihtiyaç duyduğu ve ülkenin bazı bölgelerindeki çocuklar arasında akut yetersiz beslenme oranlarının 2020’de yüzde 10’luk bir artışla en yüksek seviyeye ulaştığı ifade edildi.

BM ülkede devam eden iç savaşın yanı sıra, yetersiz beslenme ve kolera gibi hastalıklar yüzünden yaklaşık 233 bin kişinin hayatını kaybettiğini duyurmuştu.